مقام و منزلت پیامبر اعظم (صلی الله وعلیه و اله وسلم) |
|
|
|
|
رحمت واسعه الهی
مقام و منزلت معنوی پیامبر اسلام(ص) اقیانوس بیکرانی است که
دستیابی به عمق آن برای افراد عادی امکانپذیر نمیباشد.
زیرا به مقام آن بزرگوار کسی جز خداوند و خود آن حضرت و امامان معصوم(ع) واقف نیست.
از این رو آنچه در این مختصر میآید اشارهای فهرست وار
به برخی از مقامات معنوی آن حضرت، با استفاده از احادیث اهل بیت(ع)
و سخنان خود آن حضرت میباشد.
1. برترین مخلوق
شخصیتی که در میان تمام انسانها واعصار بینظیر است و تاریخ همسان او را نخواهد دید،
حضرت نبی اکرم(ص) است. امام علی (ع) در این باره میفرماید.:
«ما بَرَأاللهُ نَسَمهً خَیْراً مِنْ مُحَمدٍ صَلّی اللهُ علیه و آلِه خداوند موجودی برتر از محمد(ص) نیافریده است. 1»
2. اولین آفریده
خداوند نظام آفرینش را با نظمی خاص آفریده و ترتیب «اَلْاَشرف فَالْاشرف»را در آن منظور نموده
واول مخلوق را «حقیقت محمدیه»قرار داده که گاهی از آن به تجلی اول یا رحمت واسعه هم تعبیر میشود.
روایات فراوانی مؤید این معناست. جابربن عبدالله انصاری میگوید:
«قلتُ لِرسولِ الله(ص) اَوّلُ شیءٍ خَلَق اللهُ ما هُوَ فَقالَ نُورُ نَبیّکَ یا جابرَ خَلَقَهُ ثُمَّ خَلَقَ مِنْهُ کُلّ شیءٍ؛
به رسول خدا عرض کردم اولین چیزی که خداوند آفرید چیست؟ فرمود: نور پیامبر تو ای جابر،
خداوند آن را نخست خلق کرد و بعد هر خوبی و خیری را از آن آفرید. 2»
3. رحمت واسعه
مورد دیگری که بیانگر مقام معنوی پیامبر اعظم(ص) میباشد این است
که وی مظهر رحمت و چشمهی عنایت حق بود واین مرتبه و درجه،متعاقب صفا و طهارت باطنی،
نصیب آن حضرت گردیده بود. این ویژگی از زمان کودکی در وجود مبارکش تجلی شد
و تا آخر حیات آن حضرت تداوم یافت، از این رو خداوند به برکت آن وجود شریف، عذاب را از امت برداشت.
« وَما کانَ اللهُ لِیُعَذّبَهُم و اَنتَ فیهِمْ و ما کانَ اللهُ مُعَذِّبَهُم و هُم یَسْتَغفِرون؛ تا تو در میان آنها هستی،
خداوند آنان را عذاب نخواهد کرد و نیز مادامی که توبه و استغفار کنند، باز خدا آنها را عذاب نکند. 3»
یعنی همان گونه که تجلی رحمت حق در «توبه و بازگشت» نهاده شده، وجود پیامبر اکرم(ص)
هم تجلی دیگری از رحمت واسعهی الهی است.
4. عصمت کبری
عصمت به ملکهای نفسانی گویند که آدمی را از گناه و اشتباه باز میدارد،
حال اگر این حالت در حد اعلای آن در کسی یافت شود آن را «عصمت کبری» نامند
واگر این ملکه درسطح پایینتر در فردی متحقق شد آن را «عصمت صغری» گویند.
بدون تردید پیامبر اسلام(ص) از عالیترین درجهی عصمت که همان عصمت کبری است،
بهره داشت و در این خصوص، علمای شیعه و سنی اتفاق نظر دارند. آیات و روایات فراوانی
بر مقام عصمت آن حضرت دلالت دارد که از جملهی آنها «آیهی تطهیر» است.
(سورهی احزاب آیهی 33).
5. وسعت روح
گرچه انبیای الهی در سطح بالایی از ظرفیت روحی قرار گرفته بودند و به همین علت،
توان ارتباط با عالم غیب را داشتند، امواج وحی را دریافت میکردند و در فضای
دل انسانها جاری میساختند اما این حالت از کمال و توانایی در وجود پیامبر گرامی اسلام(ص)
از شدت خاصی برخوردار بود که حتی فرشتگان مقرب الهی هم توان درک آن را نداشتهاند.
شدت این استعداد بعضی اوقات موجب میشد که آن حضرت مستقیماً با خداوند ارتباط پیدا کند.
پیامبر(ص) ظرفیت و وسعت وجودی خویش را چنین بیان میکند:
« لی مَعَ اللهِ وَقْتٌ لا یَسَعُهَ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ و لا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ و لا عَبْدٌ مؤمنٍ اِمْتَحَنَ اللهُ قَلْبَهُ للایمان؛
برای من با خداوند وقت و حالتی است که نه فرشتهی مقرب و نه پیامبر مرسل
و نه بندهای که خداوند دلش را پر از ایمان کرده، قدرت تحمل آن را دارد.»4
پینوشت:
1 - کافی، ج 1، ص 440
2- بحارالانوار، ج 15، ص 24
3- سورهی انفال، آیهی 33
4- بحارالانوار، ج 18، ص 3
دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا